De fabel dat rouwverwerking ongeveer 1 jaar duurt.
Als het echt zo simpel was dan ga jij en ik toch wel een ander beeld hebben van rouwverwerking. Maar dat is het klassieke verhaaltje dat vertelt wordt. Het klopt niet!
De meeste mensen doorlopen zelfs niet de fasen die Elisabeth Kübler-Ross ontdekt heeft.
Elisabeth heeft daar echt goed aan gedaan want zo kunnen klassieke geschoolden zien dat hun hulpzoeker toch vast loopt op één van de door haar benoemde fases.
Die fases lopen niet in een volgorde. Wat zijn ze:
Ontkenning
1.Afweermechanisme
Ontkenning is een algemeen afweermechanisme. In deze fase beschermt de persoon zich door de waarheid geheel af te wijzen. Dit gedrag geeft iemand de gelegenheid om de waarheid gedoseerd tot zich te laten komen. Aan het einde van deze fase gaat de persoon op zoek naar de feiten, de waarheid, de schuldige. Niet te vergelijken met de ontkenningsvorm bij manipulatie!
2. Protest (of boosheid)
De persoon protesteert tegen de verdrietige ervaring en heeft hierbij veel woede. Men kan gaan huilen en schreeuwen. Men kan soms flink vloeken. Vaak richt de woede zich ook (ten onrechte) tegen de brenger van het nieuws; degene die of het communicatiemiddel dat het slechte nieuws heeft gebracht, zoals de telefoon, de tv, de scheidsrechter, de portier, de politieagent, de rechter, de ex, de arts, enzovoort. Hierbij komen gedachten naar boven als: "Waarom ik?", "waarom nu?", "zoveel", "dit is discriminatie". Ook gedachten van wraak. Soms probeert men de schuld ook iemand in de schoenen te schuiven; dit kunnen medewerkers zijn of adviseurs, teamgenoten (bij een verloren wedstrijd), collega's (bij ontslag), of ingehuurde professionals zoals trainers, voogden, fysiotherapeuten, verpleegkundigen, artsen, advocaten, maar ook familie. Men heeft niet goed gehandeld of ze hadden dingen anders moeten doen. Het is een gezond psychologisch verdedigingsmiddel om de schuld buiten zichzelf te zoeken. Door zich druk te maken over de schuldvraag ontwijkt men ook het gevoel van verlies en verdriet. Deze fase is voor de onschuldigen soms moeilijk te begrijpen en soms laat men zich ook de schuld in de schoenen schuiven en gaat men zich schuldig voelen. Soms wordt er slachtofferhulp geboden.
3. Onderhandelen en vechten
Als de verliezer merkt dat protesteren en boosheid niet helpt kan men proberen het verlies te verwerken door zich doelen te stellen of beloften te doen. Dit kan vele vormen aannemen, bijvoorbeeld de eigen dood uit te stellen tot een kleinkind is geboren. Een marathon gaan lopen, of een motorfiets kopen. Ook kan men naar de rechter stappen bij een echtscheiding of ontslag. Of men kan het recht in eigen hand nemen en een tegenaanval organiseren. Mensen kunnen de wens ervaren een (ex-)geliefde te gaan stalken.
4. Depressie
Als het verdriet niet langer te ontkennen is en protesten, onderhandelingen, tegenaanvallen, etc. niet geholpen hebben, treedt vaak depressie op. De persoon voelt zich machteloos en sluit zich vaak af voor contact of gedraagt zich teruggetrokken. De persoon sluit zich ook af voor communicatie, bijvoorbeeld door weg te lopen, de telefoon er op te gooien, zich ziek te melden, in een donker hoekje te gaan zitten en/of drugs tot zich te nemen zoals alcohol, pijnstillers, kalmeringsmiddelen en slaapmiddelen.
5. Aanvaarding
Na verloop van tijd ziet de persoon in dat de waarheid niet te bestrijden is en accepteert hij het verdriet. Iemand met een terminale ziekte kan in deze fase bijvoorbeeld met een zekere rust afscheid nemen en iemand die een geliefde heeft verloren, kan weer proberen nieuwe contacten te leggen en plannen te maken voor een leven zonder de geliefde. Iemand die ontslagen is, kan weer een cv op internet zetten en iemand die een wedstrijd verloren heeft kan weer met de training beginnen. Sporters kunnen bijvoorbeeld een andere sport kiezen. Mensen die verhuisd zijn, kunnen hun nieuwe omgeving gaan verkennen. Mensen die een been hebben verloren, kunnen een rolstoel kopen. Mensen die niet meer zonder bril kunnen lezen, kunnen een leesbril kopen.
Echt noteer ik hier duidelijk dat in deze beschrijving volgens Elisabeth het gaat op “toestaan”.
Elisabeth heeft echt een goed werk gedaan hier in.
En dankbaar kunnen we zijn dat ze dit aan de wereld getoond heeft zodat er vanuit de omgeving een erkenning komt. Want rouw hoort “betuigt” te worden of met andere woorden “erkent” te worden door de persoon zelf als door de omgeving.
Waarom is het dan als mensen deze fase doorlopen hebben ze het gevoel blijven hebben van ‘waarom” nu toch?
Dat is omdat Elisabeth aanvaarding als toestaan omschreven heeft en het stuk van het spirituele zijn dat bij een rouwverwerking hoort niet gezien, erkent of gevonden heeft.
De volgende fases zijn namelijk niet te doorlopen met de mind, maar zitten op een diep, hoog, non-rationeel bewustzijnsniveau. Wat zijn ze:
6. Aanvaarden
7. Loslaten
8. Vergeven
9. Spirituele of hogere betekenis dat het brengt in het leven van degene die achterblijft op aarde (dit is geen betekenis geven volgens een invulling van een godsdienst).
Geen van deze laatste 4 fases kan ik rationeel uitleggen, wel tonen en in begeleiden. Ze vragen dat je de weg van ontwaking opent, geen analyse, geen rationeel begrijpen, geen blijvende vraag “waarom”.
Geen van deze laatste 4 kan je aanleren met analyserende vragen of het gaat niet helpen dat iemand je empathisch naar je luistert. Het hogere bewustzijn van je ziel als het universum begeleiden hier in. Nu loop je het risico om je terug te trekken om in je eentje dit laatste stuk proces aan te gaan. Zo werkt het ook niet. Dat is nu net de valkuil die hier in zit omdat je dit leest als benaderd met de mind.
Veel mensen zitten vaak vast op 1, 2.3.4 of 5 en herstarten het rouwverwerkingsproces. Juist omdat ze niet iemand naast zich hebben die stap 1 tot en met 9 volledig doorleeft, heeft om hen bij te staan als weg te wijzen. Zie je, rouwen doe je niet alleen, in je eentje, door je terug te trekken.
Het zijn net de punten waar men in vastloopt waardoor een “rouwverwerkingsproces” veel langer duurt dan een jaar. Dat kan niet geforceerd worden, maar je kan wel contact opnemen als je laten begeleiden door iemand die stappen 1 tot en met 9 bij je staat.
Een bijkomende factor is dat wanneer iemand de rouw bewust kiest om niet te doen omdat deze persoon vind dat het
· te pijnlijk is,
· tijdrovend,
· angst er voor heeft
· weerstand tegen voelen
men het rouwverwerkingsproces eigenlijk zwaarder maakt met nog meer negatieve neveneffecten op korte als lange termijn voor relaties als het lichaam.
Dus dit kan er voor zorgen dat iemand zelfs tot 30 jaar na datum pas zijn rouw doet. Maar dat het rouwverwerkingsproces verschillende jaren inneemt.
Hoe zou het zijn mocht jij hier ruimte in laten?
Hogerbewustzijn? Rouwen en het hogere?
Voor velen onder jullie is dit nog een stap te ver in je proces als kan het zweverig klinken Je hoeft je er pas mee bezig te houden op het moment dat je de rest van je stappen door bent. En we starten altijd van een begin in de academie.
Heb je een vraag over dit artikel? Wens je uw beleving mee te delen? >> laat het weten via “Comments”. Typ je tekst in plus klik op “enter” en dan hoor je te kiezen of je inlogt via je facebook of je google account.
Warme groetjes
©Wendy Saraj
PS als je iets uit deze tekst wil gebruiken, dat mag enkel op voorwaarde dat je het stuk tekst overneemt, tussen “” zet met de verwijzing er naast naar deze website: www.mertenswendy.com
Kommentare